RUHSATSIZ FIRINLAR HAKSIZ REKABETE YOL AÇIYOR

Büyükelçi ile yaşadıkları sıkıntıları, çözüm önerilerini, ruhsatsız fırınları, belediyenin ekmek fabrikasının olmasının onlara etkilerini ve daha fazlasını konuştuk.

Malatya Fırıncılar Odası Başkanı Mehmet Büyükelçi öncelikle kendini tanıtırsanız neler söylersiniz?

Bir önceki dönem yine başkandım 2018 seçimlerinde tekrardan başkan oldum. Yeni fırıncılar bizi tercih ettiler ve bizden büyük beklentileri var. Genelde giden geri gelmiyor ama bizi geri getirdiler. Gelip gördük ki ne yazık ki Malatya’da ruhsatsız fırınların aşırı derecede çoğaldığını gördüm. Benim diğer dönemimde ruhsatsız fırınlar yok denecek kadar azdı.

Odanız hakkında bilgi verirseniz neler söylersiniz, kaç üyeden oluşuyorsunuz, kimler size üye?

700’ e yakın üyemiz var. Bunların içinde Malatya’da bulunan dondurmacılar, tatlıcılar, pastacılar, yufkacılar, fırıncılar hepsi bize üye. Sadece somun fırınları bize üye değil.

Fırıncılar olarak ne gibi sıkıntılar yaşıyorsunuz?

Şu anda Malatya’da 100’ e yakın ruhsatsız fırın var Malatya’da. Bu da haksız rekabete neden oluyor ve üreteceğimiz ürünü kapasitemiz tam olmadığı zaman kazanç ta olmuyor.  Bunlar şu anda haksız kazanç elde etmiş oluyorlar. Her şeyi tamam olan arkadaşlarımız zarar ediyor. Ruhsatsız arkadaşlarımız da tabi zarar ediyor. Belediyelerin ruhsatsız fırınların önüne geçmesi lazım. Yöresel ekmek fırınları da bizim esnafımıza zarar ettiriyor. Tamam, yöresel ekmek ama Malatya pidesi de yöresel ekmektir. Yöresel ekmek fırınları çok fazla çoğalmış Malatya’da. Her bir kadın bodrum gibi bir yerde, küçük bir dükkânda hemen böyle bir yer açıyor. Bunların bazılarının lavabosu bile yok bitişikteki dükkândan su alıyor, ekmeğini öyle yapıyor. Bunlara da bir denetim standarttı gelmesi lazım. Bunların denetimi de fırıncılar odasında değil.  Buraları tarım il müdürlükleri denetliyor. Denetim için bizden bir kişi isteseler veririz yanlarına bir kişi. Pidecilerin pazarı yoktur. Tezgâhlarda satılıyor. Pideciler artık yemek pişirmekten başka yaptıkları biz iş yok. Hiç biri tam kapasite ile çalışmıyor. Bu da Malatya’daki fırınların çokluğundan kaynaklanıyor.

Ruhsatsız fırınları size üye yapmak için her hangi bir çalışma yapıyor musunuz?

Bu fırınlar bize üye ama belediyeden ruhsat alamıyorlar. Üye olup ta ruhsatsız çalışmalarını istemiyoruz. Gıda üretim iznini de Tarım İl Müdürlüğünde alıyorlar. Belediyeler neden buna müsaade ediyor bilmiyoruz. Haksız bir kazanç oluyor ve almış başını yürüyor bunun önüne geçmek lazım.

Belediyelerin ekmek fabrikasının olması sizi nasıl etkiliyor?

Belediyenin ekmek fabrikasının olması bizi olumsuz etkiliyor. Belediye ekmek haricinde simit, tatlı ve unlu mamullerin hepsini yapıyor yaş pastaya kadar. Bunu belediyenin yapmaması lazım. Halk ekmeği sadece ekmek çıkarır ekmek alma gücü olmayanlar için çıkarılır. Halk emek dediğin öyle olmalı. Ve halk ekmeği büfeleri belli saatlerde açık olmalı. Esnafa hak tanımaları lazım. Bizde öyle değil. Halk ekmek sabah 6’da açılıyor akşam saat 8’de fırınlarla beraber kapatılıyor. Ama diğer illerde öyle değil. Akşam 4’te halk ekmek büfeleri kapanır hemen, bizde öyle değil. Bir de Malatya’da vatandaşın nefes alacağı ve şehrin en hareketli noktalarına götürüp halk ekmek büfeleri koymuşlar. Bu durumda büfelerin fakir mahallelere kurulması lazım. Çarşının göbeğine bu büfeler kurulmaması lazım. Biz bu şikâyetlerimizi henüz belediyeye bildirmedik. Bu göreve henüz yeni geldiğim için belediyeyle görüşme şansımız olmadı. Belediye istediği here büfesini açında bizim esnafımız zarar ediyor.

Yeni başkan seçildiniz diğer başkandan farklı olarak neler yapacaksınız, hedefleriniz neler?

En büyük hedefim ruhsatsız fırınların önüne geçmek. Bunun için elimden gelen her şeyi yapacağım. Ayrıca belediyenin ekmek yapmasıyla ilgili sıkıntımızı da çözmeye çalışacağız.  Bunlarla ilgili elimden ne gelirse yapacağım. Fırıncı esnafının yaşadığı sorunları ortadan kaldıracağım. Ayrıca yapılan kontrolleri artıracağız ki vatandaşlar daha güvenilir ekmek alsınlar. Ben sürekli denetimlerden yanayım. Bu denetimler sayesinde esnaf da işini hakkıyla yerine getirir. Yapmayanı hiçbir zaman savunmam. Dükkanı hijyenik değil, düzgün değilse öyle bir esnafı da savunmam.

Ramazan ayı yaklaşıyor ve her ramazanda yaşanan bir tartışma var. Ekmek fiyatları artar mı, pide fiyatları ne olacak?

Malatya’da ramazan ayında ekmek fiyatları artmaz. Artma olayı Batı’da olan bir şey. Batı’da Ramazan ayında pide çıktığı için üzerine yumurta sürüp susam atında fiyatını katlarlar. Bizim Doğu’da ve Günay Doğu’da böyle bir şey yok. Bizim yöresel pidemiz zaten hep var. Pide fiyatları aynı olacak değişmeyecek. 1 lira olarak devam edecek.

Ekmek israfı Türkiye genelinde çok fazla, fırıncılar olarak ekmek istifanı önlemek için neler yapıyorsunuz?

Malatya’da günde 500 bin ekmek üretiliyor, bunlara pide de dâhil.  İsraf maalesef çok fazla. Bakanlığın çıkardığı bir genelge ile ekmeğin gramajı küçültüldü. Bunu israfı önlemek için yaptılar ama kesin çözüm olur mu önümüzdeki günlerde göreceğiz. Malatya’da pidelerde israf olmuyor. Somun ekmekte çok fazla oluyor.

Fırıncılık Malatya’da ev geçindiriyor mu, ailelerin geçimini sağlıyor mu?

Yok, ev geçindirmiyor. Adam bir kere bu işin içine düşmüş ve buradan çıkamıyor bir daha. Malatya’daki fırınların yüzde 70’i, sigortaya, maliyeye, uncuya borcu vardır. Fırıncı Malatya’da para kazanmıyor. Fırın enflasyonunun önüne geçilirse belki kalan fırıncılar ayakta durabilir. Bir fırın açmak bir kişiye en az 150-200 bin liraya mal olur. Somun fırını açarsan daha da fazla olur. Şu an açmış ama ruhsat alamamış arkadaşlara buraları kapatın demiyorum sadece ruhsatlarını alsınlar istiyorum. Belediye ruhsat vermeyecekse o zaman ruhsatsız fırının yapılmasına da müsaade etmesin. Şu anda belediye onlara ruhsat vermiyor. Hem fırınlarını yaptırtıyor hem de ruhsatı vermeyerek sıkıntı yaşatıyor. Fırınları ve üyelerimizi denetleme gibi bir yetkimiz yok. Denetim yetkisi belediyelerde ve tarım il müdürlüklerinde. Denetim esnasında sağlıksız ve hijyenik olmayan bir ortamda üretim yapılıyorsa hiç onları da affetmesinler bu konuda esnafı savunmuyorum. Ama haberlerde gördüğünüz o manzaralar Malatya’da yaşanmıyor Malatya fırınları sağlıklı ve hijyenik bir ortamda üretimlerini yapıyor.

Son olarak neler eklemek istersiniz?

Yaklaşan Ramazan ayı Türkiye’mize İslam âlemine hayırlar getirsin. Ramazan ayının gelmesiyle birlikte fırınlarda yemek pişirilmesi artacak. Pide fırınları pide haricinde en fazla yemek pişirilen yerler. Bunlardan ücret de almazlar. Aslında vatandaş düşünüp kendisi o ücreti ödemesi lazım. Bu bir kul hakkıdır bunu bilmeleri lazım. Bu gün bir tavacıya gittiğiniz zaman yemeğin kilosunu 10 liraya pişiriyorlar. Fırıncılar müşteri kaçar diye vatandaştan ücret almıyor ama bunu vatandaşın kendi düşünüp vermesi lazım. Pidecileri mağdur etmemeleri lazım.  Ücret uygulansa Ramazan ayı geldiğinde ekmek satışları yarı yarıya düşecek. Bu sayede zarar da etmezler.

>>Rahime Gül Erbaş’ın Röportajı